Η παράδοση αναφέρει πως το φυτό αυτό φύτρωσε κάτω από τον σταυρό του Χριστού από τα δάκρυα της Παναγίας, που έπεφταν στη γη.

Κάποτε ένας Μοναχός καθόταν περίλυπος επειδή δεν μπορούσε να μάθει να πλέκει κομποσχοίνι. Τότε του παρουσιάστηκε η Παναγία και τον ρώτησε: “γιατί είσαι περίλυπος;” Της απεκρίθη: “Δεν μπορώ να μάθω να πλέκω κομποσχοίνι”.

Τότε η Παναγία του έδωσε αυτούς τους σπόρους και του είπε: «Πάρε τα δάκρυά μου, καλλιέργησέ τα και κάνε κομπολόγια προσευχής και λέγε: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με. Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς.

Συνήθως το κομποσκοίνι καταλήγει σε μία φούντα που ο σκοπός της είναι το σκούπισμα των δακρύων (“τοίς δάκρυσιν έβρεξέ μου τους πόδας” Λουκ. 7:44).

Στην προσευχή με κομποσκοίνι, που βοηθά πολύ στη συγκέντρωση του νου, ακολουθείται συγκεκριμένη τεχνική μέθοδος. Σε κάθε κόμπο που περνά ανάμεσα στα δάχτυλά του ο προσευχόμενος, λέει αλληλοδιαδόχως τις ευχές: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν, Υπεραγία Θεοτόκε Σώσον ημάς, Άγιοι του Θεού πρεσβεύσατε υπέρ υμών. Είναι δυνατόν να λέγεται και μόνη η ευχή Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν. Το κομποσκοίνι έχει σχεδιαστεί για προσευχή, και όχι για να παίζει ρόλο βραχιολιού στον καρπό του χεριού.

Αυτό είναι το φυτό που βγαίνει το “δάκρυ” της Παναγιάς. Φύτρωσε θαυματουργικός κάτω από το Σταυρό Του Χριστού, κατά την φρικτή εκείνη και μεγαλειώδη σύγχρονος Αγιασμένη ώρα της Σταυρικής θυσίας Του, εκ των εγχεόμενων δακρύων της Παναγίας τα οποία εκπήγασαν από τον ακατάβλητο Θείο πόνο και αγάπη της Μητέρας του θυσιασθέντος για την Σωτηρία του ανθρώπου, Υιού του Θεού.

Είναι δηλαδή στην ουσία μια θαυμαστή υποστατική μεταφορά της θλίψεως και του πόνου των δακρύων της Παναγίας μας, Μητρός του κυρίου μας στους καρπούς αυτού του ευλογημένου μοναδικού φυτού.

ΤΟ ΚΟΜΠΟΣΚΟΙΝΙ λοιπόν, αυτό το απλό εργαλείο, βοηθά τούς Μοναχούς στην αυτοσυγκέντρωση και στην καθημερινή προσευχή τους. Η επέκταση της χρήσης του κομβοσχοινίου και στους λαϊκούς, όπως επισημάναμε στην αρχή, αν συνδυαστεί και με την επίκληση τού Κυρίου για άμεση βοήθεια στα ποικίλα προβλήματά τους, θα βοηθήσει ασφαλώς τον άνθρωπο της εποχής μας να έλθει ακόμη πιο κοντά στον Θεό, στον συνάνθρωπο και στον κόσμο ολόκληρο.

Από την Αθωνική Πολιτεία η χρήση τού κομποσχοινίου επεκτάθηκε και στους λαϊκούς.

Χαρακτηριστικές είναι οι συμβουλές τού γνωστού Ισαπόστολου και Εθνομάρτυρα Κοσμά τού Αιτωλού, ο οποίος στις Διδαχές του προτρέπει τούς Χριστιανούς, κυρίως τους λαϊκούς να χρησιμοποιούν το κομποσχοίνι όταν προσεύχονται. Λέγει χαρακτηριστικά: “Τώρα εις το τέλος σας συμβουλεύω να κάμετε όλοι σας από ένα κομπολόγι, μικροί και μεγάλοι, ανδρες και γυναίκες, παιδιά και κορίτσια και να έχει εκατόν τρία σπυριά και να το κρατήτε με το αριστερόν χέρι και με το δεξιόν να σμίγης τα τρία σου δάκτυλα, να κάνης τον σταυρόν σου και να λέγης: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε τού Θεού τού ζώντος, διά της Θεοτόκου και πάντων των Αγίων, ελέησόν με τον αμαρτωλόν και ανάξιον δούλόν σου. Μέσα εις το Κύριε Ιησού Χριστέ θεωρείται η Αγία Τριάς, ο Θεός, η ένσαρκος Οικονομία τού Χριστού μας, η Δέσποινά μας η Θεοτόκος και πάντες οι Άγιοι”.

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, λοιπόν, δίνει την εντύπωση, ότι συνδέει τον όρο “κομπολόγι” με τούς λαϊκούς, και επιφυλάσσει τον όρο “κομποσχοίνι” για τούς Μοναχούς. Δίδεται έτσι η εντύπωση ότι θεωρεί αυτά τα αντικείμενα διαφορετικά.

Αντίθετα, όταν αναφέρεται στην χρήση των δύο αυτών αντικειμένων, τα θεωρεί ότι είναι ίδια. Γι αυτό, όταν θέλει να προτρέψει τούς λαϊκούς να επαναλαμβάνουν πολλές φορές την προσευχή με το “κομβολόγι – κομπολόγι”, χρησιμοποιεί την έκφραση “κάνω τόσα κομποσχοίνια”, μια έκφραση πού είναι περισσότερο γνωστή και οικεία στους Μοναχούς.

Ο Άγιος Κοσμάς τούς προτρέπει μάλιστα: “Και αν ημπορήτε, το ημερόνυκτο να κάμετε και πενήντα και εκατό κομποσχοίνια, καλόν και άγιον είναι έργον. Και να προσεύχεσθε πάντοτε την αυγήν και το βράδυ και μάλιστα το μεσόνυκτον όλον οπού είναι ησυχία”.

Αυτό φαίνεται, εκτός από τις προηγούμενες παραθέσεις των Διδαχών του, και στους ακόλουθους λόγους, μέ τούς οποίους ο Άγιος καλεί τούς Χριστιανούς να προσευχηθούν: ”Τώρα τί έχομε να κάμωμε, Χριστιανοί μου; Έχετε σταυρούς, κομβολόγια; Σηκωθήτε επάνου και κρατείτε τα υψηλά εις τα χέρια σας να παρακαλέσωμεν τον Χριστόν να τα ευλογήση…”. Σε άλλο σημείο: “Φυλάττετε τούς σταυρούς, Χριστιανοί μου, και βάλετε τα κομπολόγια εις τον λαιμό σας, εις βοήθειαν ψυχικά και σωματικά…”.

Ένα αδελφός, ο οποίος ως νέος είχε περισσή ευλάβεια και ζήλο δεν χρησιμοποιούσε το κομποσκοίνι του για τον σκοπό που πρέπει, αλλά είχε ως στόχο του να κάνει ένα συγκεκριμένο αριθμό κομποσκοινιών . Κι έτσι αναπαυόταν και κατά κάποιο τρόπο θεωρούσε ότι ήταν εντάξει πνευματικά. Κάποια φορά που πήγε στο Γέροντα Παΐσιο και του είπε το λογισμό του και πώς αισθανόταν, εκείνος με έναν πολύ απλό τρόπο του έδωσε να καταλάβει τον πραγματικό σκοπό του κομποσκοινιού: (Οι παλιές οι μηχανές ή τα αλυσοπρίονα έχουν ένα σκοινί με ένα ξύλο στην άκρη).

Όταν, λοιπόν, θέλεις να την βάλεις μπροστά, τυλίγεις το σκοινί στην μηχανή και τραβάς με δύναμη. Η μηχανή, όμως, δεν παίρνει μπροστά αμέσως. Αφού προσπαθήσουμε με το σκοινί λίγες φορές και τα παγωμένα λάδια, κατά κάποιον τρόπο, ξεπαγώσουν κάπως, τότε παίρνει μπροστά μόνη της και δουλεύει πλέον συνέχεια, χωρίς καμιά προσπάθεια από μέρους μας. Έτσι γίνεται και με το κομποσκοίνι: Το χρησιμοποιούμε, όχι για να μετράμε πόσα κομποσκοίνια κάναμε και να καυχόμαστε για αυτό, αλλά να προσπαθούμε να προθερμαίνουμε την καρδιά μας, έτσι ώστε να την κάνουμε να δουλεύει ασταμάτητα για τον Θεό.