Παναγία Ελεούσα

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας κρυβόταν, σε βάθος ενάμισι μέτρο επί αιώνες και βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο. Η Υπεραγία Θεοτόκος εμφανίστηκε στον οκτάχρονο τότε Αθανάσιο Σύρο, την ώρα που έπαιζε με άλλα παιδιά στην πλαγιά ενός λόφου, ως μία άγνωστη μαυροφόρα γυναίκα ξυπόλητη να κάνει μετάνοιες. Και παρόλο που το σημείο εκείνο ήταν ξερό, με τις μετάνοιες που έκανε η άγνωστη αυτή μαυροφόρα γυναίκα, έγινε μαλακό και βούλιαζε σαν το ζυμάρι. Στα τρία σημεία που προσκύνησε η γυναίκα, άρχισε ο τόπος να αναδύει μια γλυκιά ευωδία. Ωστόσο, κανείς δεν πίστεψε στα λόγια του μικρού Αθανασίου ότι έβλεπε μπροστά του μια μαυροφόρα γυναίκα.
    Το ίδιο βράδυ η άγνωστη γυναίκα εμφανίζεται στον ύπνο του μικρού Αθανάσιου, αλλά αυτή τη φορά έχει ένα φωτεινό στεφάνι στο κεφάλι της. Ο μικρός Αθανάσιος την ρωτά: «Γιαγιά ποια είσαι εσύ; και τι θέλεις από μένα; Φοβάμαι!». Και τότε η μαυροφόρα του λέει: «Μη φοβάσαι μικρέ μου, εγώ είμαι η μητέρα του Χριστούλη, που τόσο τον αγαπάς, και μ’ έστειλε να αποκαλύψω σε σένα που έχεις καθαρή καρδιά και αγνή ψυχή, ότι στο μεσαίο σημείο που με είδες να προσεύχομαι, εκεί να σκάψετε και θα βρείτε την Εικόνα μου. Εκείνο το σημείο να γίνει τόπος λατρείας, να γίνει ένας ναός, ένας άγιος τόπος». Με τα λόγια αυτά, χάθηκε η Παναγία από τον μικρό Αθανάσιο.
    Το επόμενο πρωί ο Αθανάσιος διηγήθηκε στους γονείς του με κάθε λεπτομέρεια την δεύτερη εμφάνιση της Θεοτόκου και τους παρακάλεσε να σκάψουν εκεί που του υπέδειξε η Παναγία. Όμως και πάλι υπήρξε δυσπιστία απέναντι στα λόγια του Αθανασίου και μάλιστα από όλο το χωριό. Ο ίδιος όμως ακλόνητος στο θαύμα που του είχε συμβεί αποφάσισε να χτίσει μόνος του ένα μικρό εκκλησάκι με πέτρες στο σημείο που του είχε υποδείξει η Υπεραγία και να φυλάξει εκεί μία εικόνα της Παναγίας.
    Η δυσπιστία των κατοίκων του χωριού κράτησε για χρόνια, όταν στις αρχές Ιουνίου του έτους 1962 μ.Χ. πήγε στην Ξυνιάδα ένα εκσκαπτικό μηχάνημα για να ανοίξει τους δρόμους του χωριού. Αφού ολοκληρώθηκε αυτό το έργο, οι κάτοικοι του χωριού παρακάλεσαν τον οδηγό να σκάψει ώστε να βρουν την εικόνα της Παναγίας. Και πραγματικά αυτό έγινε! Χρειάστηκαν μόλις τρεις εκσκαφές για να φανερωθεί η θαυματουργή εικόνα δίπλα στη ρίζα ενός πουρναριού. Έτσι, φανερώθηκε η εικόνα που φέρει την επιγραφή "Μήτηρ Θεού Ελεούσα". Η εικόνα φαίνεται να ανήκει στην εποχή της εικονομαχίας, διατηρείται σε καλή κατάσταση παρά την επί αιώνες παραμονή της στο χώμα
    Από τότε η προσέλευση των προσκυνητών ήταν τόσο μεγάλη που οδήγησε στην θεμελίωση ενός μεγαλύτερου ναού το 1965. Κοντά στο ναό ανοικοδομήθηκαν κελιά και τα άλλα απαραίτητα κτίσματα. Το 1972 έγιναν τα εγκαίνια της νέας Μονής, η οποία σύντομα απέκτησε μεγάλη φήμη.
    Ο υμνογράφος Γεράσιμος μοναχός Μικραγιαννανίτης συνέθεσε την ακολουθία της Ευρέσεως της εικόνας, η οποία εορτάζεται την 21η Ιουνίου. Στο Μοναστήρι με την άοκνη φροντίδα του ηγουμένου και την πρόθυμη συμπαράσταση των προσκυνητών, ανηγέρθη Γηροκομείο για την περίθαλψη των απόρων γερόντων της περιοχής. Σήμερα η εικόνα της «Παναγίας Ελεούσας» έχει σκεπασθεί με ασήμι και χρυσό κι έχει τοποθετηθεί σ’ ένα όμορφο προσκυνητάρι.